فعالان دانشجویی دانشگاه تهران با انتشار گزارشی از اعتراض‌های دانشجویان و استادان این دانشگاه طی خیزش سراسری پس از کشته شدن مهسا امینی، اعلام کردند که نیروهای حراست و نهادهای امنیتی در جریان این اعتراض‌ها بیش از ۳۰۰ دانشجوی دانشگاه تهران را بازداشت کردند که شماری از این دانشجویان به یک سال تا پنج سال حبس محکوم شده‌اند و صدها دانشجو نیز به دلیل شرکت در تجمع‌های اعتراضی و حضور در تحصن‌ها و اعتصاب‌ها یا تن ندادن به حجاب اجباری، ممنوع‌الورود، ممنوع از تحصیل یا تعلیق شده‌اند.

در گزارش فعالان دانشجویی دانشگاه تهران که روز یکشنبه ۸ مرداد با عنوان «دانشگاه و قیام» منتشر شد، بخشی از ابعاد «اعتراض‌های دانشجویان و استادان دانشگاه تهران در جنبش اعتراضی ژینا» با جزئیات بازگو شده است. بنا بر این گزارش، «بر اساس آمارهای قطعی، نهادهای امنیتی در طول جنبش در دانشگاه تهران بیش از ۳۰۰ دانشجو را به مدت حداقل بیش از یک شبانه‌روز بازداشت کردند».

این گزارش با اشاره به اینکه از تعداد کل دانشجویان دستگیرشده آمار دقیقی موجود نیست، می‌افزاید که نیروهای امنیتی در طول اعتراض‌ها دست‌کم ۶۰۰ دانشجو را بازداشت کردند که از این بین، بیش از ۵۰ دانشجو با محکومیت قضایی مواجه شدند که مجازات‌ آن‌ها از یک سال حبس تعلیقی تا پنج سال حبس تعزیری بود. در بخشی از این گزارش آمده است که «به‌طور میانگین، از هر پنج دانشجوی معترض حاضر در تجمع‌ها و تحصن‌های دانشگاه تهران، سه تا چهار نفر دانشجوی دختر بودند» که از «حضور بسیار پررنگ دانشجویان دختر» در این اعتراض‌ها حکایت دارد.

به گفته این گزارش، نخستین اعتراض جمعی دانشجویان در واکنش به قتل مهسا امینی روز یکشنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ از جمله در دانشگاه تهران شروع شد و بسیاری از دانشجویان در پی فراخوان سوگواری برای قتل مهسا امینی، در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران حضور یافتند و پس از مدتی به‌طور کاملا خودجوش و بدون برنامه قبلی، به راه افتادند و شعارهای اعتراضی سر دادند.

فعالان دانشجویی دانشگاه تهران در این گزارش تاکید کردند که روز ۲۷ شهریور در جریان تجمع اعتراضی دانشجویان دانشگاه تهران در پردیس مرکزی، دانشجویان برای نخستین بار با الهام از شعار مردم کردستان شعار «زن، زندگی، آزادی» سر دادند. پس از آن، در روز ۲۸ شهریور، دومین تجمع دانشجویان بار دیگر در پردیس مرکزی دانشگاه تهران برگزار شد که از جمله شعارهای این تجمع می‌توان به «به نام دین و قانون، حلال شده خونمون»، «کشتن برای روسری، تا کی چنین خاک بر سری»، «فقر و فساد و بیداد، مرگ بر این استبداد»، «از کردستان تا تهران، ستم علیه زنان»، «حراست کذایی قاتل ما شمایی»، «ننگ ما ننگ ما، پلیس الدنگ ما»، «می‌کشم می‌کشم، هرآنکه خواهرم کشت»، «ما همه مهسا هستیم، بجنگ تا بجنگیم»، «حراست و سپاهی، پیوندتان مبارک» اشاره کرد.

این گزارش به ده‌ها تجمع اعتراضی در دانشگاه تهران و پردیس‌ها و دانشکده‌های مختلف آن در طول خیزش سراسری نیز اشاره و در ادامه تاکید شده است که «شاید ۷ آبان خونین‌ترین و تاریک‌ترین روز در دانشگاه تهران باشد».

در روز ۷ آبان، حراست و بسیج در پردیس مرکزی دانشگاه، تجمع دانشجویان را به خشونت کشیدند و بسیاری از دانشجویان را در داخل دانشگاه ضرب‌وشتم کردند. نیروهای حراست هم چند تن از دانشجویان را ربودند و در اتاق‌های حراست حبس کردند.

فعالان دانشجویی دانشگاه تهران در گزارش جدید، با اشاره به اینکه تجمع‌های گسترده در ادامه اعتراض‌های دانشجویی عمدتا با خشونت نیروهای حراست و نیروهای امنیتی روبرو شد و «بالا رفتن هزینه تجمع‌ها و همچنین افزایش نیروهای لباس شخصی و حراست در مراکز اصلی تجمع‌های دانشجویان دانشگاه»، باعث شد تا دانشجویان به «تحصن» روی بیاورند.

ابعاد گسترده «تحصن و اعتصاب» دانشجویان دانشگاه تهران در خیزش سراسری

این گزارش به‌ویژه اشاره می‌کند که پس از وقایع ۷ آبان ۱۴۰۱ که با سرکوب شدید دانشجویان همراه بود، «تحصن‌ها به شکل غالب اعتراض‌های دانشجویی بدل شدند» تا آنجا که دانشجویان دانشکده روانشناسی و دانشجویان دانشکده زیست‌شناسی دهم آبان و دانشجویان دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران نیز ۱۱ آبان تحصن کردند.

در بخشی از این گزارش عنوان شده است که «تحصن‌ها از یک سو می‌توانستند در چند نقطه هم‌زمان شروع شوند و شکل‌گیری آن‌ها با تعداد کمتر هم ممکن بود؛ چرا که نیروهای لباس شخصی و حراست مجبور می‌شدند تقسیم و پراکنده شوند» و در جریان موج تحصن‌ها، «پردیس مرکزی، دانشکده‌ فنی امیرآباد، دانشکده دامپزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی و پردیس شمالی» مدام صحنه تحصن دانشجویان معترض بودند.

موج گسترده‌تر تحصن‌ها نیز «پس از ممنوع‌الورودی گسترده دانشجویان در اواسط آبان» آغاز شد و در ادامه، طی روزهای منتهی به هفته دانشجو، تحصن‌ها افزایش یافت و پس از آن، بیشتر تحصن‌ها در پی اعتراض به احکام کمیته انضباطی شکل گرفت.

فعالان دانشجویی دانشگاه تهران در گزارششان با تاکید بر اینکه «تجمع و تحصن تنها روش‌هایی نبودند که دانشجویان برای اعتراض از آن استفاده کردند»، افزودند: «تحریم سراسری کلاس‌ها و اعتصاب که از ابتدای مهر در بیش از ۱۰۰ دانشگاه کشور آغاز شد، نیز در دانشگاه تهران کلید خورد تا فعالیت آموزشی در شرایط بحرانی به تعطیلی کشیده شود.»

با اینکه مدت این اعتصاب‌ها متفاوت و تا حدی وابسته به شرایط هر دانشکده بود، تقریبا همه پردیس‌ها و دانشکده‌های دانشگاه تهران «حداقل چهار هفته از مهرماه را به‌طور کامل در اعتصاب» بودند. در گزارش فعالان دانشجویی دانشگاه تهران آمده است که «اعتصاب‌ها پس از تهدید و ارعاب، رفته‌رفته شکسته شد اما در برخی دانشکده‌ها تا آذرماه نیز تداوم داشت و در دانشکده هنرهای زیبا، فنی، علوم اجتماعی، تربیت بدنی و روانشناسی این اعتصاب‌ها گسترده‌تر و مداوم‌تر دنبال شد».

فعالان دانشجویی دانشگاه تهران در ادامه تاکید کردند: «اعتصاب دانشجویان برای سیستم سرکوب بسیار هزینه‌زا بود. بارها و بارها به مسئله شکستن اعتصاب‌ها و بازگشت دانشجویان به سر کلاس‌ها اشاره شد و مدیران دانشگاه تهران برای بازگرداندن دانشجویان به سر کلاس‌ها، اقدام‌های فراوانی صورت دادند تا آنجا که دانشگاه طی بخشنامه‌ای، روسای دانشکده‌ها را به برگزاری کلاس‌ها با حتی یک دانشجو موظف کرد.»

از «دیوارنویسی، شعارنویسی و پرفورمنس‌های هنری اعتراضی» نیز در این گزارش به عنوان «بخش بزرگی از تاکتیک‌های دانشجویان در جنبش زن، زندگی، آزادی» نام برده و تاکید شده است که این روش‌های اعتراضی «به‌دلیل خصلت ویژه‌شان، کنشی فردی‌تر و مخفیانه‌تر بودند و بیش از دیگر کنش‌های اعتراضی در دانشگاه‌ها تداوم داشتند».

این گزارش همچنین به «همخوانی سرودهای انقلابی و اعتراضی» به عنوان شکل دیگری از اعتراض‌های دانشجویان دانشگاه تهران اشاره و از «بیانیه‌های اعتراضی» به عنوان یکی از پرتکرارترین ابزارهای اعلام همبستگی در جریان اعتراضات یاد کرده است که توانستند ارتباط میان دانشکده‌ها و پردیس‌های پراکنده دانشگاه تهران را تقویت کنند. اغلب این بیانیه‌ها با امضای «جمعی از دانشجویان»، در کانال تهران‌دانشجو و کانال شوراهای صنفی دانشجویان کشور منتشر شدند.

از بارزترین بیانیه‌های دانشجویان دانشگاه تهران که در این گزارش به آن اشاره شده، «بیانیه‌های فراخوان اعتصاب سراسری و حضور نیافتن در کلاس‌ها» است که دانشجویان بیشتر رشته‌ها و دانشکده‌های دانشگاه تهران از آن حمایت کردند.

اعتراض شماری از استادان و بیانیه‌های اعتراضی ‌آنان «در برابر ظلم و ستم صورت‌گرفته در دانشگاه و کشور» از جمله دیگر مواردی است که در گزارش فعالان دانشجویی دانشگاه تهران به آن اشاره و به‌ویژه بر بیانیه استادان پردیس فنی دانشگاه تهران پس از حمله وحشیانه نیروهای امنیتی در ۷ آبان ۱۴۰۱ به این پردیس تاکید شده است که در آن، استادان آزادی بی‌قیدوشرط دانشجویان بازداشتی و لغو ممنوع‌الورودی دیگر دانشجویان را خواستار شده بودند.

«نامە ۷۲ تن از استادان دانشگاه تهران به مسئولان بلندپایە کشور برای آزادی دانشجویان»، «نامە بیش از ۲۰۰ تن از استادان دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران پس از واقعە دانشگاه شریف»، «بیانیه اعتراضی بیش از ۱۰۰ تن از استادان دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران به حملە وحشیانە نیروهای امنیتی به دانشگاه تهران در آبان‌ماه» نیز از جمله مواردی‌اند که این گزارش ذکر شده است.

بر اساس این گزارش، «نیروهای حراست و لباس‌شخصی با حضور در دانشکده‌ها و فشار به استادان و آموزش‌های دانشکده تلاش داشتند اسامی اعتصاب‌کنندگان را از آنان بگیرند». در این گزارش تاکید شده که «قطع همکاری یا قطع حقوق استادان یکی از مهم‌ترین شیوه‌های مدیران دانشگاه تهران برای سرکوب استادان» در جریان اعتراض‌ها بوده است. از «ضرب‌وشتم و درگیری فیزیکی نیروهای امنیتی و حراست با استادان» نیز به عنوان «سرکوب مستقیم» استادانی که در جریان اعتراض‌ها، از دانشجویان معترض دانشگاه تهران حمایت کردند، یاد شده است.

نقش حراست دانشگاه تهران در سرکوب و خشونت علیه دانشجویان معترض

بخشی از این گزارش به «نهادهای سرکوب‌کننده» اعتراض‌های دانشجویان دانشگاه تهران هم پرداخته و در آن از جمله به حراست دانشگاه تهران اشاره کرده است که «یک واحد مستقل به حساب می‌آید و مستقیم زیرنظر رئیس دانشگاه» فعالیت می‌کند.

فعالان دانشجویی تاکید کردند که حراست دانشگاه تهران به عنوان رابط نهادهای امنیتی خارج دانشگاه و مداخلات آنان در سطح دانشگاه نقشی کلیدی ایفا کرده است.

در این گزارش اشاره شده که روز ۳۰ شهریور، حدود ۳۰ نفر از دانشجویان دانشگاه تهران در محدوده اطراف پردیس مرکزی، خوابگاه‌ها و مترو بازداشت شدند و نیروهای لباس شخصی و حراست هم تعدادی از آن‌ها را حین خروج از پردیس مرکزی متوقف کردند و پس از چند ساعت که در اتاقک حراست نزدیک در خیابان ۱۶ آذر محبوس کردند، به نهادهای امنیتی تحویل دادند.

یکی دیگر از همکاری‌های حراست دانشگاه تهران در بازداشت فله‌ای دانشجویان مربوط به روز دوم مهر است که «پس از پایان تجمع‌های دانشگاه تهران، نیروهای حراست و لباس‌شخصی مانع خروج دانشجویان از دانشگاه شدند و حدود ۴۰ دانشجو با همکاری حراست به ون‌هایی منتقل و پس از ضرب‌وشتم، به مکانی نامعلوم منتقل شدند».

این گزارش عنوان کرده که تا ۱۲ مهر حدود ۲۰۰ نفر از دانشجویان دانشگاه تهران بازداشت شدند که «اکثر این دستگیری‌ها یک‌روزه یا چندساعته بود»؛ هرچند موارد دیگری هم بودند که بازداشت‌های طولانی‌مدت و انتقال به زندان‌ها را در پی داشت.

بر اساس این گزارش، ضرب‌وشتم و حمله به دانشجویان با گلوله‌های ساچمه‌ای و پینت‌بال، استفاده از شوکر و باتوم و ضبط کارت دانشجویی «چهره غالب سرکوب حراست در اکثر تجمع‌های مهر تا آبان ۱۴۰۱ دانشگاه تهران» بود و «نیروهای حراست به‌ویژه در ورود نیروهای یگان ویژه و لباس‌شخصی‌ها به پردیس‌ فنی امیرآباد و پردیس شمالی دانشگاه تهران و ضرب‌‌وشتم و خشونت کم‌سابقه و بازداشت دانشجویان معترض نقش داشتند».

فعالان دانشجویی در گزارششان تاکید کردند که حراست دانشگاه تهران در مواجهه با اعتصاب‌های دانشجویی و بیانیه‌های متعدد، دانشجویان را تهدید و ضرب‌وجرح کردند؛ از جمله «در روزهای ۲۰ تا ۲۵ مهرماه ۱۴۰۱ نیروهای حراست تعدادی از دانشجویان را تک به تک به اتاقک حراست در نزدیکی در ۱۶ آذر بردند و هفت نیروی حراستی و لباس‌شخصی در این اتاقک دانشجویان را ضرب‌وشتم کردند».

بنا بر این گزارش، حراست دانشگاه تهران «در روز ۱۵ آبان شیوه جدیدی از سرکوب را به‌کار برد و ممنوع‌الورودی تعداد کثیری از دانشجویان و در پی آن، لغو اسکان دانشجویان خوابگاهی ممنوع‌الورود را هم به فهرست بلندبالای شیوه‌های سرکوب دانشجویان افزود».

فعالان دانشجویی دانشگاه تهران در گزارش خود خاطرنشان می‌کنند که از اسفندماه ۱۴۰۱ و در ادامه در بهار ۱۴۰۲، «وجه غالب سرکوب در دانشگاه تهران تذکر به پوشش دانشجویان، یادداشت اسامی افرادی که به حجاب اجباری تن نداده بودند و اقدام‌های کمیته‌های انضباطی» بود.

این گزارش با اشاره به اینکه «اکنون در تابستان سال ۱۴۰۲ بیش از ۵۰ تن از دانشجویان دختر به اتهام رعایت نکردن پوشش اسلامی یا ضوابط پوششی وزارتین برای تفهیم اتهام به کمیته انضباطی احضار شده‌اند»، تاکید کرد که تداوم سرکوب دانشجویان حتی در فصل تابستان و تعطیلی اکثر کلاس‌ها نشان می‌دهد که «مدیریت دانشگاه برای ایجاد رعب و وحشت به منظور تحت فشار قرار دادن دانشجویان از هیچ ابزاری دریغ نمی‌کند».